Wersja PDF Pobierz 

 

W ankiecie wzięło udział 595 uczniów klas 1 i 2 CKZiU należących do wszystkich szkół Centrum. 60% uczestników należało do klas 2, a pozostałe 40% do klas 1.

Jednym z najistotniejszych pytań, z perspektywy promocji szkoły, było: “Dlaczego wybrałeś szkołę do której uczęszczasz obecnie?”

64% uczniów (381) podała za główny powód własne zainteresowania, a 50,1% chęć zdobycia konkretnego zawodu (298). Odpowiedzi te często były połączone także z bliskością i łatwością dojazdu (23,9% - 142) oraz pozytywnymi opiniami innych o szkole (21,8% - 130). 18,5% wskazało wybór szkoły jako etap drogi na studia (110).

Warto zauważyć, że wskazanie szkoły podstawowej oraz sugestii rodziców dotyczyło, odpowiednio, 5,2% (31) i 3,9% (23) respondentów.

Kolejne pytanie dotyczyło źródeł wiedzy o szkole. Zgodnie z wcześniej przeprowadzonymi badaniami ankietowymi, ponad 70% badanych wskazało internet jako podstawowe miejsce informacji o szkole.

Pomimo możliwości uzyskania wiedzy o szkołach średnich ze szkoły podstawowej, od doradcy zawodowego, rodziny czy znajomych (odpowiednio: 35,3%, 32,4%, 30,3%, 34,8%) najważniejszym kryterium wyboru szkoły pozostawała chęć niezależnego i osobistego wyboru w oparciu o własne zainteresowania.

Czy to był dobry wybór?

Prawie 80% (474) ankietowanych chętnie chodzi do szkoły. Jedynie nieco ponad 20%

(121) ma z tym problem. 8,1% (48) uczniów ma problemy z kontaktami rówieśniczymi i uznaje to za powód by nie pójść do szkoły.

Najczęstszymi powodami absencji wskazywanymi przez uczniów są: stres związany z wymaganiami szkoły (41% - 248), nieprzygotowanie do zajęć (35% - 211). Prawie 38% (225) badanych wskazuje, że nie chce im się wychodzić z domu do szkoły.

Pojawiły się także indywidualne odpowiedzi: konieczność wczesnego wstawania, przemęczenie, brak zrozumienia bariery językowej u uczniów spoza Polski, strach przed konkretnym nauczycielem.

Co piąty ankietowany (20,8% - 124) poświęca na przygotowanie do zajęć do 30 minut, co trzeci (35,5% - 211) do 60 minut. Prawie 45% (220) uczniów poświęca na przygotowanie ponad godzinę dziennie.

W zakresie analizy wskazań stresu jako głównej przyczyny nieobecności na zajęciach zauważyć należy odpowiedzi na pytanie o preferowaną formę sprawdzania wiedzy i jej uzasadnienie. Prawie 90% (520) pytanych wskazało test wyboru jako preferowaną formę sprawdzania ich wiedzy, jednocześnie wskazując ją jako najmniej stresującą 84,7% - 504). Część z ankietowanych podkreślała, że jest to również forma najszybsza (40,3% - 240) i najłatwiejsza (34,3% - 204). Zaledwie 24%

(143) uważa taką formę sprawdzenia wiedzy za najbardziej sprawiedliwą, a 36,6%

(218) wie, że może udzielić prawidłowej odpowiedzi “na chybił - trafił”.

Jak uczniowie oceniają szkołę i jej funkcjonowanie?

Zdecydowana większość (89,6% - 533) twierdzi, że została poinformowana przez nauczycieli o kryteriach i sposobie oceniania. 10,4% (61) zauważa, że nie wszyscy nauczyciele poinformowali o tym w sposób wyraźny i powszechny.

Ponad 50% (316) uczniów wskazuje, że jest oceniane sprawiedliwie, a jedynie 3,4%

(20) uważa, że nie jest oceniane uczciwie. Spora grupa uczniów (43,5% - 259) nie jest jednoznacznie przekonana do obiektywności nauczycieli podczas oceny. Zdecydowanie jest to temat, nad którym warto się pochylić w przyszłych działaniach szkoły.

Ogólna ocena funkcjonowania szkoły jest bardzo pozytywna.

Praktycznie w każdej z zaproponowanych kategorii wyraźnie widać przewagę ocen dobrych i bardzo dobrych.

Najwięcej bardzo dobrych ocen zebrała kategoria “zajęcia z wychowawcą” - 291. Najwięcej wątpliwości wśród uczniów budzi oferta zajęć dodatkowych i organizacja planu zajęć, uzyskując odpowiednio 210 i 184 ocen “średnio”. Oceny “źle” lub “bardzo źle” występowały sporadycznie - maksymalnie 51 ocen “źle” (plan lekcji) i 31 ocen “bardzo źle” (plan lekcji).

524 uczniów (88%) pozytywnie ocenia kontakty szkoły z rodzicami (łącznie odpowiedzi “bardzo dobrze” i “dobrze”). Ocena kadry pedagogicznej to 506 (85%) odpowiedzi pozytywnych , dokładnie taki sam wynik otrzymało pytanie o dostępność sprzętu i sali sportowej. Panującą atmosferę pozytywnie ocenia 507 uczniów (85%).

Potwierdzenie powyższych wyników znajdujemy także w pytaniach dotyczących identyfikacji uczniów ze szkołą i jej postrzegania. 10 osób (1,7%) na prawie 600 badanych wskazało, że nie lubi swojej szkoły, a 35 (5,9%) nie identyfikuje się z nią wcale. 434 badanych (73%) rozmawia o szkole ze swoimi rówieśnikami, a ponad połowa badanych (55% - 327) zdecydowanie identyfikuje się ze placówką.

Pytanie o postrzeganie szkoły nie tylko wskazuje na konkretne aspekty funkcjonowania, ale także, w szerszym kontekście, ocenia ją jako tolerancyjną (62,7% - 373), nowoczesną (47,4% - 282), rozwijającą się (63,5% - 378), dającą duże

możliwości rozwoju (61% - 363) i otwartą na ucznia (58,7% - 349). Odpowiedzi negatywne stanowiły mniejszość: wykluczająca (0,3% - 2), nietolerancyjna (2,4% - 14), nic się nie dzieje (9,9% - 59), przestarzała (7,2% - 43). Podobna grupa uczniów uważa szkołę za łatwą lub trudną (18,8% vs. 21,7%).

Ponad 66% (łącznie 397) uczniów wskazuje zasadność corocznej oceny nauczycieli w ankiecie, z czego większość (41,8% - 249) wskazała na opcję możliwie rozbudowanej ankiety. Prawie 35% (198) badanych uznało taką ankietę za zbędną, jednak większa część (19,2% - 114) za powód podała właściwą, z ich perspektywy, postawę nauczycieli Centrum, a jedynie 14,1% (84) jest zdania, że taka ankieta nic nie zmieni.

Podobnie do powyższych oceniana była zdalna edukacja prowadzona przez szkołę w czasie pandemii.

Zaledwie co piąty badany (20,4% - 123) uznał, że nauczanie zdalne nie ma sensu. Z kolei co czwarty (24,9% - 148) uznaje, że jest lepiej niż się spodziewał. Podobny odsetek (26,4% - 157) uznaje nawet, że zajęcia teoretyczne mogłyby pozostać w formie zdalnej! Większość uczniów (73,6% - 438) uznaje spotkania na Google Meet za dobrą formę nauczania wskazując jednocześnie, że najbardziej brakuje im zajęć praktycznych prowadzonych stacjonarnie (50,8% - 302).

Ankieta poruszyła jeszcze trzy obszary funkcjonowania ucznia Centrum. Samoocenę kompetencji cyfrowych, ocenę szkolnej gastronomii oraz zainteresowanie ofertą pozaedukacyjną.

W przedmiocie postrzegania własnych umiejętności cyfrowych uczniowie postrzegają swój poziom jako wysoki lub bardzo wysoki i nie widzą potrzeby

dodatkowego kształcenia w tym zakresie. Prawie wszyscy korzystają ze smartfona (95,8% - 570) lub komputera (71,9% - 428). Tablet stanowi zaledwie ok 6,7% (40) odpowiedzi.

Umiejętności oceniane jako “zaawansowane” to szczególnie: wyszukiwarka internetowa (59% - 351), media społecznościowe (64,9% - 386), obsługa smartfona (67,7% - 403). “Dobra” znajomość dotyczy przede wszystkim platformy Google Workspace (50,9% - 303), poczty elektronicznej (51,8% - 308) i bezpieczeństwa w sieci (46,6% - 277). Niższe wyniki pozytywne uzyskują odpowiedzi dotyczące oprogramowania specjalistycznego i programowania komputerowego, które są częścią programu edukacyjnego prowadzonego przez szkołę.

68,1% (405) badanych nie jest zainteresowana kursami doszkalającymi z zakresu kompetencji cyfrowych. W przeciwieństwie do 31,9% (190), które takie kursy uznało za przydatne.

Część pytań dotycząca pozaedukacyjnych funkcji szkoły to pytania o spędzanie czasu w szkole poza wyznaczonymi godzinami lekcji oraz zainteresowanie organizowanymi przez szkołę wyjściami i wyjazdami rekreacyjnymi.

Aż 65,5% (390) uczniów nie odczuwa potrzeby korzystania z przestrzeni szkolnych poza godzinami lekcji. Pozostałe 34,5% (205) skupia swoje wskazania głównie na dostępności pracowni i stref rekreacyjnych głównie w tygodniu. Przy czym zaledwie 12% (72) oczekuje zorganizowania im tego czasu przez szkołę.

Dużo ciekawsze wydają się młodzieży pytania o organizowaną integrację.

Prawie ¾ (72,1% - 429) uczniów chciałoby by szkoła organizowała wycieczki jedno i kilkudniowe, a ⅔ (63,4% - 377) uważa, że wyjścia kulturalne (kino, teatr, wystawa) to dobry pomysł. Prawie połowa uczniów (41,7% - 248) za ciekawe wskazuje wyjazdy letnie i zimowe.

Ostatnim działem w przeprowadzonym badaniu była ocena działania szkolnej oferty gastronomicznej. Pytanie dotyczyło zarówno szkolnego sklepiku jak i kuchni prowadzonej przez nauczycieli i uczniów “gastronomika”.

Jak wynika z powyższego wykresu, prawie 60% (358) uczniów nie korzystało z oferty obiadów zamawianych z wyprzedzeniem, 40% (240) również z oferty fast food, a 20% (137) ze sklepiku szkolnego.

Wśród korzystających, przeważają opinie pozytywne dobre, lub bardzo dobre. Przy czym ponownie, jak w przypadku ankiety do rodziców dotyczącej oferty gastronomicznej, dla prawie połowy (39% - 232) karta płatnicza jest najlepszą formą płatności.

Daliśmy także uczniom możliwość swobodnego wypowiedzenia się w temacie proponowanych zmian w szkole. To jedyne pytanie w całości otwarte. W wielu przypadkach odpowiedzi były ogólne i mało precyzyjne, ze sporą liczbą podobnych znaczeniowo: “nic bym nie zmienił”, “wszystko jest ok”, itp.

Pojawiły się jednak pojedyncze odpowiedzi, które podważają sensowność wielu działań szkoły: likwidacja muzyki na przerwach, brak możliwości korzystania z pracowni zawodowych bez nauczyciela, ilość godzin nauczania, brak palarni.

Dodatkowo, pojawiło się także kilka odpowiedzi dość podobnych do siebie w treści. Pojawiają się one kilka, kilkanaście razy, jednak wskazywać mogą kierunki kolejnych działań, które można poddać głębszej analizie:

• odnowienie toalet szkolnych i dostępność środków higienicznych,

• wymiana tablic tradycyjnych na elektroniczne,

• wymiana ławek i krzeseł na wygodne i dostosowane do zróżnicowanego wzrostu,

• wprowadzenie sklepiku w budynku “ekonomika” z napojami i przekąskami,

• większa integracja między klasami,

• lepsze podejście starszych roczników do młodszych,

• stworzenie klubów zainteresowań (np. teatralne, taneczne, etc.),

• odnowienie wnętrz budynku “stylizacji”,

• zachowanie niektórych nauczycieli i ich podejście do uczniów - tu padały również konkretne nazwiska,

• anonimowe ankiety z obawy przed konsekwencjami,

• wsparcie dla osób ze środowisk przemocowych i wykluczanych.

  Komentarz

  Przeprowadzone badanie ankietowe na 595 uczniach klas pierwszych i drugich Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Sosnowcu w dniach 1-10 grudnia 2020 roku pokazuje bardzo dobry obraz szkoły postrzeganej przez ankietowanych jako placówki nowoczesnej, stale się rozwijającej, przyjaznej uczniom, tolerancyjnej i dającej duże możliwości rozwoju. Znaczna część uczniów te właśnie odpowiedzi wybierała najczęściej pojedynczo lub łącznie ze sobą. Odpowiedzi o wskazaniu negatywnym (przestarzała, nietolerancyjna, wykluczająca) pojawiały się sporadycznie na tle całej grupy badanych.

  Wynik ten należy uznać za pozytywny sygnał szczególnie w zestawieniu z odpowiedziami udzielonymi na pytania dotyczące uczestnictwa w zajęciach (80% chętnie uczęszcza na zajęcia), a także powodów wyboru placówki edukacyjnej, w którym przeważały odpowiedzi wskazujące, iż absolwenci szkół podstawowych wybrali CKZiU głównie ze względu na własne zainteresowania, chęć zdobycia konkretnego zawodu oraz pozytywnymi opiniami o szkole.

  Zdecydowana większość uczniów (ponad 70%) wiedzę o placówce czerpała z internetu. Pozostałe wskazywane źródła to: szkoła, doradca zawodowy, koledzy i koleżanki oraz rodzina. W najmniejszym stopniu (poniżej 15%) wskazywane były

  targi edukacyjne, wizyty przedstawicieli szkół średnich w szkole podstawowej i media tradycyjne.

  Biorąc powyższe pod uwagę warto podkreślić promocyjnie ideę “Zdobądź zawód, który lubisz, a nie będziesz musiał przepracować nawet jednego dnia”.

  Wnioskować można również, iż reklama skierowana do szkół podstawowych oraz rodziców jest najmniej istotna w procesie decyzyjnym absolwentów szkół podstawowych.

  Nie można jednak pominąć odpowiedzi udzielonych przez ok 20% uczniów przedstawiających szkołę w gorszym świetle. Spory udział mogą w tym mieć odpowiedzi dotyczące powodów, z jakich uczniowie nie chcą przyjść do szkoły, z których głównym jawi się stres związany z wymaganiami szkoły, nieprzygotowanie prac domowych oraz ogólne obniżenie nastroju. Wskazania te powinny podlegać osobnej analizie pedagogów szkolnych i psychologów dziecięcych. Warto poznać bardziej szczegółowe powody i rozwiązania powyższych problemów.

  Jeśli skorelujemy to z czasem, który uczniowie spędzają średnio na przygotowaniu do zajęć (przeważnie od 0,5 - 2 godzin) oraz uwagami dotyczącymi dużym obłożeniem zajęć szkolnych i koniecznością wstawania przed godziną piątą rano by zdążyć na zerowe lub pierwsze zajęcia, możemy łatwo wyobrazić sobie ucznia wstającego o świcie i kończącego przygotowania do dnia następnego późnym wieczorem. Możliwie daleka rezygnacja z zadań domowych, a także przesunięcie rozpoczęcia zajęć są rozwiązaniami, które mogą znacząco poprawić ocenę szkoły w oczach uczniów.

  Pojawiły się także indywidualne odpowiedzi, które na tle całej grupy nie są znaczące (jedna do kilku odpowiedzi) jednak zebrane wg. podobieństw wskazywać mogą na kilka dodatkowych przyczyn absencji: brak zrozumienia bariery językowej u uczniów spoza Polski, strach przed konkretnym nauczycielem.

  Redukcja stresu związanego z uczestnictwem na zajęciach znalazła odbicie w pytaniach dotyczących form oceniania. Prawie 90% uczniów wskazało test wyboru jako preferowane i łączące się z najmniejszym stresem, szybkością i łatwością. Jednak tylko co czwarty wskazywał, że jest to wybór najbardziej sprawiedliwy. Na tym polu z jednej strony szkoła może mieć powody do zadowolenia - ponad połowa uczniów uważa, że jest oceniana sprawiedliwie, a zaledwie 3,4% nie podziela całkowicie tej opinii. Jest tu także duże pole do pracy, gdyż ponad 40% badanych nie jest jednoznacznie przekonana do sprawiedliwości oceny ich pracy przez nauczycieli.

  Nie można tu jednak pominąć faktu uciekania od odpowiedzi ustnych. Wszelkie formy prezentacji przygotowują ucznia do wystąpień publicznych, które, szczególnie w zawodach kształconych w CKZiU stanowią istotny element sukcesu zawodowego. Unikanie takich form przez uczniów nie jest wskazane, choć jako stresujące, mogłoby być prowadzone w formie prezentacji nie podlegających ocenie, redukując tym samym lęk młodych ludzi.

  Ogólna ocena funkcjonowania Centrum w różnych obszarach jest pozytywna. W każdej ze wskazanych kategorii przeważały oceny dobre i bardzo dobre. Jedynie organizacja planu zajęć budziła tyleż dobrych odczuć co średnich. Nigdzie jednak oceny negatywne nie stanowiły więcej niż 5% całości wskazań.

  Przekłada się to także na identyfikację uczniów ze szkołą oraz na tzw. marketing szeptany. Ponad połowa badanych (55% - 327) zdecydowanie identyfikuje się ze placówką, a odpowiedzi na pytania podsuwają nam hasła wspierające przyszłą promocję szkoły: nowoczesność, otwartość na ucznia, tolerancja, duże możliwości rozwoju.

  Dopełnieniem powyższych pozytywnych informacji powinien być punkt wskazujący chęć cyklicznej oceny nauczycieli przez uczniów. Ponad 60% z nich uznaje takie działanie za potrzebne, a ponad połowa z nich wskazuje, że ocena ta powinna być możliwie szczegółowa i rozbudowana.

  Kolejnym działem ankiety były pytania dotyczące samooceny kompetencji cyfrowych, oceny nauczania zdalnego i zainteresowania korzystaniem z przestrzeni szkolnych poza wyznaczonymi lekcjami.

  W zakresie własnych umiejętności cyfrowych uczniowie postrzegają swój poziom jako wysoki lub bardzo wysoki. Zauważyć przy tym należy, że np. żaden z uczniów nie używa uwierzytelniania dwuskładnikowego na platformie Google Workspace, a to jednoznacznie wskazuje na brak świadomości zagrożeń w sieci, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że młodzież ma tendencje do przeceniania swoich umiejętności, nie znając realnych zagrożeń i metod ochrony. Stąd wynikać może bardzo niskie zainteresowanie szkoleniami z kompetencji cyfrowych. Poparciem tej tezy mogą być oceny dotyczące zagadnień znajdujących się w programie nauczania (oprogramowanie specjalistyczne, programowanie / informatyka). Świadomość rozległości tematów i realnych umiejętności jest tu znacznie wyższa. Wbrew brakowi zainteresowania uważam za stosowne wdrożenie programów uświadamiających realne kompetencje uczniów w zakresach, które uznawane są przez nich za dobrze opanowane, a dopiero w kolejnych etapach prowadzenie dodatkowych zajęć doszkalających.

  Większość uczniów nie ma potrzeby korzystania ze szkoły w czasie wolnym od zajęć (ponad 60%). Pozostali chętnie korzystaliby z pracowni zawodowych oraz innych form organizowanych przez szkołę. Ponad 70% wskazuje także chęć uczestnictwa w wycieczkach szkolnych, wyjściach kulturalnych (63%) czy nawet wyjazdach podczas letnich i zimowych przerw wakacyjnych (40%),

  O ile realne zaangażowanie w takie formy rekreacji zależy w dużej mierze od sytuacji finansowej rodziców, to sam fakt zainteresowania organizacją czasu podczas przerw wypoczynkowych należy uznać za bardzo dobry sygnał. Szczególnie w kontekście zadowolenia z funkcjonowania szkoły i jej przyjaznej atmosfery.

  Osobnym działem były pytania o szkolną ofertę gastronomiczna. O ile ponad połowa uczniów nie korzystała do tej pory z obiadów czy oferty fast food szkolnej kuchni, a tyle ci, którzy korzystali oceniają ją w większości jako dobrą lub bardzo dobrą. Główne sugestie w tej kwestii od uczniów to: możliwość płatności kartą / zbliżeniowo oraz potrzeba sklepiku szkolnego w budynku ekonomika zbliżonego ofertą do istniejącego w budynku stylizacji.

  Na koniec ankiety daliśmy uczniom możliwość swobodnej wypowiedzi na pytanie: “gdybyś mógł zmienić jedną rzecz w szkole…”. W większości przypadków odpowiedzi wskazywały, że wszystko jest tak jak być powinno, jednak pojawiły się uwagi i oceny krytyczne. Zgodnie z opisanymi w części merytorycznej i można je pogrupować w następujące uwagi, które warto rozważyć w dalszej poprawie wizerunku szkoły i planowanych zmianach:

• odnowienie toalet szkolnych i dostępność środków higienicznych,

• wymiana tablic tradycyjnych na elektroniczne,

• wymiana ławek i krzeseł na wygodne i dostosowane do zróżnicowanego wzrostu,

• większa integracja między klasami,

• lepsze podejście starszych roczników do młodszych,

• stworzenie klubów zainteresowań (np. teatralne, taneczne, etc.),

• odnowienie wnętrz budynku “stylizacji”,

• zachowanie niektórych nauczycieli i ich podejście do uczniów - tu padały również konkretne nazwiska,

• anonimowe ankiety z obawy przed konsekwencjami,

• wsparcie dla osób ze środowisk przemocowych i wykluczanych.

Szczególnie dwa ostatnie punkty wymagają podkreślenia. Wskazanie anonimowości ankiet jako synonimu bezpieczeństwa wypowiedzi może budzić obawy. W świadomości części uczniów krytyka szkoły i zgłaszanie zauważonych problemów prowadzi do negatywnych konsekwencji. Taka opinia powinna podlegać pogłębionej analizie i wypracowaniu jasnego i czytelnego komunikatu oraz działań.

Punkt ostatni wskazuje na potrzebę uzyskania pomocy wewnątrz szkoły wśród osób zagrożonych, z przemocą domową oraz środowisk wykluczanych (LGBTQI+). Wśród odpowiedzi znalazła się nawet sugestia umieszczania kontaktu do pomocy w różnych miejscach szkoły, co należy uznać za pilne i łatwe do wykonania.

Ankieta pokazała także zasadność przejrzystej i szczerej komunikacji z uczniami, co niewątpliwie buduje ich zaufanie do placówki oraz podejmowanych przez nią działań.

W różnych pytaniach pojawiły się także odpowiedzi mogące sugerować potrzebę uzyskania pomocy pedagogiczno-psychologicznej. Są to pojedyncze

przypadki, jednak ze względu na ich delikatny charakter, powinny zostać omówione wyłącznie przez ścisłe grono ustalone przez dyrekcję Centrum.

Opracował: Andrzej Skomorowski