Poradnik dla absolwentów CKZiU

depositphotos 16210841 stock photo 3d man and directional arrows

PRACA CZY DALSZA EDUKACJA – CO ROBIĆ PO UKOŃCZENIU SZKOŁY?

Jeśli nie chcesz poprzestać na wykształceniu zawodowym czy średnim, pomyśl o dalszej nauce. Zanim jednak wybierzesz szkołę, sprawdź, jakie zadania i czynności wykonuje się w danym zawodzie, jakie są możliwości kształcenia i podnoszenia swych kwalifikacji oraz czy jest to tzw. „zawód przyszłości”. Jeśli chcesz studiować, wybierz uczelnię, której dyplom liczy się na rynku pracy oraz taką, która oferuje szeroki program wymian zagranicznych, staży zawodowych czy praktyk. Aby podnieść swe kwalifikacje bądź nabyć zupełnie nowe, możesz wybrać:

Kwalifikacyjny Kurs Zawodowy.  Jest to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji (K). Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. Absolwent kursu otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzonego przez okręgową komisje egzaminacyjną (OKE).

Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Zdobycie wszystkich kwalifikacji (K1,K2,K3) składających się na dany zawód wraz z potwierdzeniem odpowiedniego poziomu wykształcenia oznaczać będzie zdobycie pełnego zawodu - dyplomu technika w danym zawodzie.

Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać:
• osoba, która posiada wykształcenie średnie i świadectwa potwierdzające kwalifikacje zawodowe
• osoba, która posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe i świadectwa potwierdzające kwalifikacje zawodowe po uzupełnieniu wykształcenia średniego w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych.

Natomiast osoba, która posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe i świadectwa potwierdzające kwalifikacje zawodowe a nie uzupełni wykształcenia średniego, będzie posiadała uprawnienia do wykonywania zawodu w zakresie danej kwalifikacji zawodowej.

Uwaga: w wybranych zawodach jest możliwość uzyskania tytułu zawodowego już po zasadniczej szkole zawodowej lub po gimnazjum (lub ośmioletniej szkole podstawowej) i uzupełnieniu wykształcenia o kko (kurs kompetencji ogólnych) na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej.

Kwalifikacyjne kursy zawodowe w zależności od typu placówki, w której są organizowane mogą być bezpłatne lub płatne.

Szkołę policealną. Są to szkoły pośredniego szczebla między średnimi i wyższymi. Dają możliwość uzupełnienia średniego wykształcenia ogólnego o wykształcenie średnie zawodowe. Nauka w szkole policealnej, trwa od 1 do 2,5 roku, w zależności od kierunku. Warunkiem przyjęcia jest ukończenie szkoły średniej, a w większości szkół policealnych – dodatkowo jeszcze zdanie matury. Nauka jest zazwyczaj płatna, a kwota również zależy od wybranego kierunku. Absolwenci szkół policealnych uzyskują tytuł pracownika wykwalifikowanego lub technika. Po ich ukończeniu można kontynuować naukę, zdając na studia licencjackie, inżynierskie bądź jednolite magisterskie.

– Wyższe studia zawodowe. Są to studia na uczelni wyższej, kończące się tytułem zawodowym licencjata lub inżyniera. Studia licencjackie trwają z reguły 3 lata i uprawniają do podjęcia uzupełniających studiów magisterskich. Tytuł licencjata, w zależności od uczelni, przyznawany jest automatycznie po ukończeniu studiów zawodowych, bądź po napisaniu i obronie pracy licencjackiej. Tytuł inżyniera otrzymuje absolwent kierunków technicznych, prowadzonych najczęściej na politechnikach. Studia inżynierskie trwają z reguły 3, 3,5 bądź 4 lata i kończą się, tak jak licencjat, napisaniem i obroną pracy. Wyższe studia zawodowe prowadzone są przez większość szkół i uczelni wyższych, na uczelniach niepaństwowych są płatne.

– Uzupełniające studia magisterskie. Są to studia II stopnia w szkole wyższej, będące kontynuacją licencjatu bądź studiów inżynierskich, przeznaczone są osób, które uzyskały tytuł na tej samej, bądź innej uczelni. Kandydaci są przyjmowani z reguły bez egzaminów. Studia prowadzone są przez większość uczelni wyższych,

na uczelniach niepaństwowych są płatne.

– Studia dwustopniowe. Są to studia na uczelni wyższej, składające się z dwóch stopni: licencjackiego (3 lata) i magisterskiego (2 lata). Można poprzestać na pierwszym etapie, prowadzącym do tytułu licencjata, bądź kontynuować naukę do osiągnięcia tytułu magistra. Studia nie muszą odbywać się na tej samej uczelni.

– Jednolite studia magisterskie. Są to studia na uczelni wyższej trwające 5 lat (bądź 6, w przypadku uczelni medycznych), nadające tytuł magistra. Są bezpłatne na uczelniach państwowych.

Jeśli już wybrałeś rodzaj szkoły, zastanów się również, w jakim trybie chcesz się uczyć. W Polsce dostępne są następujące tryby pobierania nauki:

– Dzienny (inaczej: stacjonarny) – zajęcia odbywają się w systemie codziennych zajęć przez pięć dni w tygodniu. Na uczelniach państwowych nauka w trybie dziennym jest bezpłatna.

– Wieczorowy – zajęcia odbywają się w systemie zajęć popołudniowych, zazwyczaj od poniedziałku do piątku. Nauka w trybie wieczorowym jest płatna, niezależnie od rodzaju uczelni.

– Zaoczny – zajęcia odbywają się w systemie zjazdów, organizowanych z reguły co dwa tygodnie w soboty i niedziele, czasem też w piątki. Nauka w trybie zaocznym jest płatna, niezależnie od rodzaju uczelni.

Eksternistyczny – słuchacze i studenci nie muszą uczestniczyć w regularnych zajęciach, ale są zobowiązani do składania prac zaliczeniowych bądź zdawania egzaminów. Tryb taki przeznaczony jest dla osób, które nie mogą uczestniczyć w obowiązkowych zajęciach dydaktycznych prowadzonych w ramach studiów dziennych. Nauka w trybie eksternistycznym jest płatna, niezależnie od rodzaju uczelni.

2. PRACA

W przypadku, gdy jesteś zdecydowany na podjęcie pracy, zastanów się przede wszystkim, jakie masz możliwości, umiejętności i kwalifikacje zawodowe. Pomyśl też, co tak naprawdę chcesz robić i gdzie – czy będzie to praca w miejscu zamieszkania, czy też jesteś w stanie wyjechać do innego miasta czy nawet państwa.

Kariera, sukces zawodowy - są to słowa magiczne i pożądane. Od zawsze kojarzą się z bogactwem, posiadaniem wpływów, pozycją społeczną, a co za tym idzie – większymi możliwościami w życiu. Każdy z nas chciałby żyć dostatnio i spełniać swoje marzenia, w tym również zawodowe. Dlaczego planowanie kariery zawodowej jest takie istotne? Czy nie wystarczy po prostu pójść na studia, które dadzą dobry zawód bądź po prostu poszukać dobrze płatnej pracy? Otóż nie, w ciągle zmieniającym się świecie, chcąc odnieść sukces zawodowy, należy wziąć pod uwagę trzy najważniejsze czynniki:

1. Nie ma takiego wykształcenia, kierunku czy profilu działalności, który zapewni stałe zatrudnienie wszystkim absolwentom.

2. Nie ma takiego zawodu czy stanowiska pracy, do którego wykonywania wystarczą jedynie informacje zdobyte w trakcie nauki szkolnej.

3. Lubimy mieć poczucie sprawstwa. Większość ludzi lubi, jak coś idzie „po naszej myśli”, jak układa się tak, jak tego oczekiwaliśmy.

Jakie czynniki należy wziąć pod uwagę przy planowaniu kariery zawodowej?

Planując karierę, należy uwzględnić zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Do czynników wewnętrznych należy poznanie samego siebie – naszych wartości, zainteresowań, uzdolnień, temperamentu, cech charakteru, kwalifikacji, stanu zdrowia itp. Czynniki zewnętrzne to z kolei: poznanie stanowisk pracy, ścieżek kształcenia, tendencji rynku pracy.

Nie ma takiego zawodu, kierunku czy profilu działalności, który zapewni stałe zatrudnienie wszystkim absolwentom bez konieczności stałego podnoszenia przez nich kwalifikacji. Są one formalnym potwierdzeniem

naszych umiejętności, co oznacza, iż nabywamy je nie tylko w szkole zawodowej. Dlatego też przy planowaniu kariery zawodowej ważne jest ustalenie nie tylko wymogów niezbędnych do pracy na konkretnym stanowisku, ale przede wszystkim prześledzenia ścieżki nabywania doświadczenia zawodowego i specjalizacji oraz drogi podnoszenia swych kwalifikacji. Pamiętaj, dla pracodawcy liczy się nie tylko dyplom renomowanej uczelni czy kolejny kurs, ale przede wszystkim chęć stałego kształcenia się i nabywania nowych umiejętności. Poza tym dzięki temu możemy nabyć również doświadczenie, które może być przydatne także na innych stanowiskach. Wchodząc na rynek pracy musisz pamiętać o tym, że zazwyczaj pierwsza praca nie decyduje o przebiegu Twojej kariery zawodowej, o tym w jakim kierunku będzie zmierzać. Jednakże czasami zdarza się, że to właśnie ta pierwsza praca stoi u podstaw późniejszego sukcesu zawodowego. Dlatego zanim zaczniesz poszukiwać pracy, pomyśl kim chciałbyś być za 5, 10, 15 lat. Praca w jakiej branży i na jakim stanowisku by Cię satysfakcjonowała... Uporządkuj wiedzę dotyczącą twoich kwalifikacji, umiejętności, zainteresowań i wartości. Zastanów się w jakim środowisku lubisz pracować. Następnie opracuj swój plan działania.

LINKI DO STRON, NA KTÓRYCH ZNAJDZIESZ INFORMACJE POMOCNE W SZUKANIU PRACY:

www.abcpraca.pl – poradnik dla szukających pracy.

www.praca.egospodarka.pl – informacje na temat skutecznego szukania pracy przez Internet.

www.rynekpracy.pl – informacje na temat trendów na rynku pracy, średniej płac w danym regionie i branży, itp.

www.studentnews.pl – aktualne oferty pracy w kraju i za granicą, adresy firm organizujących wyjazdy w ramach programów takich jak, m.in. Work&Travel, Work & Study, Au pair, Work Experience, Camp Adventure, Camp America.

Wiodące portale internetowe z ofertami pracy:

www.praca.pl

www.pracuj.pl

www.gazetapraca.pl

www.praca.gratka.pl

www.jobs.pl

www.i-praca.pl

3. ZAŁOŻENIE WŁASNEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Jeśli nie chcesz pracować dla kogoś i wolisz być „panem samego siebie”, pomyśl o założeniu własnej działalności gospodarczej. Procedura zakładania własnej firmy jest prosta, ale niełatwe jest prowadzenie własnego przedsiębiorstwa. Przez cały czas trzeba pamiętać o wielu sprawach: zabieganiu o klientów, płaceniu świadczeń, rozliczeniach, nowych inwestycjach, uatrakcyjnianiu oferty firmy, itp. Z drugiej jednak strony prowadzenie firmy ma dużo zalet. Przede wszystkim wypracowany zysk (po opodatkowaniu) trafia do kieszeni właściciela, który wszystkie decyzje może podejmować sam, bez pytania kogokolwiek o zgodę.

Najważniejsze rzeczy, które trzeba ustalić zakładając własną działalność:

– Nazwa, którą nadamy naszej firmie

– Przedmiot działalności – świadczone usługi

– Siedziba firmy (lokal, w którym ma być prowadzona działalność)

Musisz też pomyśleć, czy:

– Jesteś uparty, wytrwały, a problemy są dla ciebie wyzwaniem?

– Możesz pracować dotąd, dopóki nie dopniesz swego?

– Wytrzymasz, jeśli przez pierwsze 5 lat biznes będzie wymagać ogromnych wysiłków?

– Będziesz umiał żyć w warunkach niepewności utrzymania pracy i uzyskiwania dochodu?

Najprostszą i najtańszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest indywidualna działalność gospodarcza. Skąd jednak wziąć środki na jej rozpoczęcie?

Można się postarać o dotację z urzędu pracy. Inną formą pozyskania funduszy jest uczestnictwo w projekcie współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej, w którym możliwe jest uzyskanie dofinansowania

w kwocie do 40 tys. zł oraz tzw. wsparcie pomostowe, czyli stała miesięczna dotacja przez okres 1 roku. Warunkiem uczestnictwa jest posiadanie pomysłu na biznes oraz wskazanie: nazwy, miejsca prowadzenia, profilu działalności i wstępnego biznesplanu. Projekty takie realizowane są przez różne firmy i instytucje, więc jeśli cię to zainteresowało, musisz śledzić bieżące informacje i ogłoszenia o naborze.

4. STAŻ ZAWODOWY

Jeśli ukończyłeś już szkołę, a nie masz jeszcze bogatego doświadczenia zawodowego, możesz skorzystać ze staży oferowanych przez pracodawców. Staż zawodowy to forma nauki polegająca na zdobywaniu wiedzy w miejscu pracy. Najczęściej stażysta ma przydzielonego mentora, czyli osobę, która uczy go zawodu.

Staże mogą mieć formę płatną lub bezpłatną. Stażu nie można mylić z praktyką, gdyż praktyka jest wyłącznie bezpłatna. Popularną formą odbywania stażu jest skierowanie do pracodawcy przez Powiatowy Urząd Pracy. W takim przypadku umowa jest zawierana pomiędzy stażystą a urzędem pracy, który wypłaca wynagrodzenie, czyli tzw. stypendium stażowe. Stażysta traktowany jest jak pracownik – jego czas pracy nie może przekraczać 8 h dziennie i 40 h tygodniowo, ma prawo do urlopu w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu, a ponadto nie może odbywać stażu w niedziele i święta, w porze nocnej, systemie pracy zmianowej ani w godzinach nadliczbowych (wyjątkiem są stanowiska, gdzie charakter pracy tego wymaga, niezbędna jest jednak wtedy pisemna zgoda starosty bądź Dyrektora urzędu pracy). Staż taki trwa od 3 do 12 miesięcy, a warunkami skorzystania są:

– rejestracja w odpowiednim Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoby bezrobotnej,

– brak doświadczenia zawodowego. Jeśli ktoś został zatrudniony wcześniej (nie jest istotne, na podstawie jakiej umowy), ale na czas krótszy niż trzy miesiące, może starać się o staż.

Inną formą jest znalezienie pracodawcy, który zechce przyjąć cię na staż, a następnie zgłoszenie się do urzędu pracy wraz z pracodawcą, który składa odpowiedni wniosek. W takim przypadku masz możliwość wyboru miejsca pracy. Staż zawodowy jest atrakcyjną formą zdobywania doświadczenia zawodowego. Pomimo niedużego wynagrodzenia jest szansa, że dobry stażysta zostanie w firmie zatrudniony na stałe.

5. PRAKTYKA ZAWODOWA

Praktyka zawodowa podobna jest do stażu – osoba zdobywa wiedzę i umiejętności w miejscu pracy. Praktykant

również ma opiekuna, czyli osobę, od której może się uczyć. W odróżnieniu od stażu, praktyka może być odbywana w dowolnym czasie i wymiarze godzin – wszystko zależy od ustaleń z pracodawcą. Możesz np. umówić się na przychodzenie do firmy na kilka godzin dziennie. Praktykant traktowany jest jak pracownik –

wykonuje obowiązki odpowiednie do danego stanowiska, nie jest jednak dopuszczony np.: do ważnych decyzji dotyczących firmy, dokumentacji księgowej czy informacji, które nie są na co dzień dostępne dla tzw. „osób

z zewnątrz”. Praktyka zawodowa, tak jak i staż, jest atrakcyjną formą zdobywania doświadczenia zawodowego – pomimo tego, że nie dostajemy wynagrodzenia, mamy szansę na zdobycie wiedzy czy nabycie umiejętności, które mogą znacznie podnieść naszą wartość na rynku pracy. Czasem jest też szansa, że jeśli praktykant będzie dobrze wykonywał swoje obowiązki, pracodawca może mu zaproponować pracę stałą. Dlatego też sprawdź, czy w twojej okolicy są firmy czy instytucje, w których mógłbyś nauczyć się czegoś nowego, co przyda ci się w poszukiwaniu pracy. Dobrym czasem na odbycie praktyki są ferie czy wakacje, kiedy masz więcej wolnego czasu od nauki.

6. WOLONTARIAT

Jeśli lubisz pomagać innym, a przy okazji chcesz zdobyć doświadczenie zawodowe i zwiedzić świat, zostań wolontariuszem. Wolontariat to dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych ludzi lub całego społeczeństwa, a wolontariusz to w zasadzie ochotnik, który wykonuje określone czynności bez pobierania za nie wynagrodzenia. To, co może robić wolontariusz, zależy od rodzaju i działalności organizacji oraz od tego, na czym wolontariusz się zna. Może pracować w organizacjach pozarządowych i instytucjach publicznych. Wolontariusz przydatny jest przede wszystkim w pracach biurowych, może tłumaczyć teksty z języków obcych, administrować stronę internetową. Jeśli posiada odpowiednią wiedzę, może udzielać porad specjalistycznych, zająć się koordynacją projektów czy pisaniem wniosków. Może również czuwać przy telefonie zaufania, wesprzeć organizację uroczystości, festynów, konferencji, uczestniczyć w tworzeniu ulotek, folderów, pomagać przy ich dystrybucji. Wolontariusze mogą również pomagać osobom bądź rodzinom, które z jakiś względów tej pomocy potrzebują, a jeśli ktoś nie chce pracować bezpośrednio z ludźmi, to może zainteresuje go praca ze zwierzętami. Może to być praca w schronisku dla psów, czy w stajni podczas hipoterapii. Można również pracować w ogrodzie botanicznym, muzeum, galerii czy bibliotece.

7. AU-PAIR

Au-pair nazywamy opiekunkę do dzieci, która jest traktowana jako członek rodziny, starsza siostra lub brat otaczający troskliwą opieką dzieci rodziny goszczącej. Wyjazdy przeznaczone są dla młodych, ambitnych osób (głównie dziewcząt, ale dla panów również istnieje szansa wyjazdu), które chcą poznać kraj, język i kulturę jednego z państw Europy Zachodniej, Stanów Zjednoczonych albo Australii. Au-pair nie jest pracą zarobkową. W zamian za opiekę nad dzieckiem, au-pair otrzymuje własny pokój, pełne utrzymanie, ubezpieczenie kosztów leczenia, płatny urlop, wynagrodzenie w postaci kieszonkowego, a także możliwość uczestnictwa w kursach językowych. Obowiązki au-pair są bardzo zróżnicowane i zależą od poziomu materialnego, stylu życia i przyzwyczajeń rodziny. Oprócz opieki nad dziećmi, au-pair dba zazwyczaj o utrzymanie domu w czystości, pomaga w przygotowaniu posiłków lub sama przygotowuje posiłki dla dzieci. Wyjazdy w charakterze au-pair skierowane są przede wszystkich do osób, które ukończyły 18 lat i znają język obcy. Dodatkowymi atutami są również kursy i szkolenia z zakresu pedagogiki, doświadczenie w opiece nad dziećmi (wszelkiego rodzaju praktyki, staże czy wolontariat w przedszkolach, domach dziecka, harcerstwo) oraz posiadanie prawa jazdy. Mężczyznom program stawia wyższe wymagania w porównaniu z paniami: prawo jazdy, dobra znajomość języka oraz bardzo dobre doświadczenie w opiece nad dziećmi, najlepiej poparte zaświadczeniem o ukończonych kursach w zakresie opieki – to nieodzowne atrybuty przesądzające o powodzeniu procesu aplikacyjnego. Pobyt taki trwa od 3 do 24 miesięcy, a jego głównymi korzyściami są: nauka języków obcych, samodzielności życiowej, tolerancji i zrozumienia dla innych kultur, możliwość poznania nowych ludzi, często przyjaciół na całe życie, a przede wszystkim cenny „punkt w życiorysie” przy poszukiwaniu pracy po powrocie do Polski.

Właśnie udało Ci się ukończyć szkołę

uwierz w siebie i zainwestuj w swoją przyszłość!